Jan Borysewicz „Mściciel” – bohaterski dowódca AK z Ziemi Lidzkiej. Oddziały pod dowództwem Borysewicza brały udział w ponad 100 starciach z Niemcami

Jan Borysewicz „Mściciel” – bohaterski dowódca AK z Ziemi Lidzkiej. Oddziały pod dowództwem Borysewicza brały udział w ponad 100 starciach z Niemcami

 

Jan Borysewicz, jeden z ostatnich dowódców Armii Krajowej na Ziemi Lidzkiej, urodził się w 1913 roku. Pochodził z rodziny chłopskiej ze wsi Dworczany nieopodal Wasiliszek (obecnie na Białorusi). W Szczurzynie Nowogródzkim uczęszczał do seminarium nauczycielskiego, był też absolwentem szkoły podchorążych piechoty. Działał w Związku Harcerstwa Polskiego.

W czasie wojny obronnej 1939 roku walczył w szeregach 41 Pułku Piechoty. Był tam dowódcą plutonu. Dostał się do niewoli sowieckiej – był więziony przez NKWD w Baranowiczach, potem przeniesiony do Brześcia nad Bugiem. Gdy Niemcy zaatakowały Związek Sowiecki (czerwiec 1941 r.), skorzystał z okazji i w trakcie ewakuacji więzienia zbiegł.

Wrócił w rodzinne strony i nawiązał kontakty z podziemiem. Zaczynał jako dowódca plutonu, mając pod komendą 7 żołnierzy. Stopniowo awansował, a w 1944 roku stanął na czele zgrupowania „Północ” Armii Krajowej. Liczyło ono w szczytowym momencie 1050 żołnierzy. Oddziały pod dowództwem Borysewicza brały udział w ponad 100 starciach z Niemcami. Komendant uczestniczył w walkach osobiście. W konspiracji posługiwał się kilkoma pseudonimami (wpierw „Krysia”, potem „Mściciel”, „Tato”). Tradycjami nawiązywał do powstańców styczniowych.

Po zdradzie Sowietów (aresztowanie dowództwa wileńskiej AK, rozbrajanie żołnierzy) w lipcu 1944 r., Borysewicz wraz z garstką przybocznych przedarł się do Ziemi Lidzkiej. Tu zaczął odtwarzać struktury podziemne i podjął walkę z nowym okupantem.

W nocy z 20 na 21 stycznia 1945 roku oddział „Mściciela” starł się pod Kowalkami z przeważającymi siłami NKWD. Porucznik Borysewicz poległ. Jego ciało było obwożone po okolicznych miejscowościach i wystawiane na widok publiczny. Następnie Sowieci pogrzebali je w miejscu nieznanym, którego nie ustalono do dzisiaj.

Delegatura Sił Zbrojnych odznaczyła „Krysię” vel „Mściciela” pośmiertnie Orderem Virtuti Militari V klasy, a w 2014 roku w Kowalkach odsłonięto upamiętniający go pomnik.

Artykuł powstał dzięki wsparciu Gminy Wrocław

   

Zobacz również

Kontakt

Wydawca
Stowarzyszenie Dolnośląski Instytut Korfantego

ul.  Porzeczkowa 3, Wrocław
 
Portal kotwicepamieci.pl jest wpisany do ewidencji dzienników i czasopism pod numerem 3585
Janusz Wolniak – Redaktor