Marian Bernaciak „Orlik” – w regularnej bitwie pokonał kilkakrotnie liczniejsze siły komunistów

Marian Bernaciak (ps. „Orlik”, „Dymek”) pochodził z Lubelszczyzny. Urodził się w Zalesiu (powiat rycki) w 1917 roku. Skończył gimnazjum w Puławach, a następnie kurs w podchorążówce w Zambrowie. Po odbyciu służby zasadniczej podjął pracę jako urzędnik pocztowy.

Po wybuchu II wojny światowej w stopniu podporucznika walczył w szeregach 2 Pułku Artylerii Ciężkiej; wzięty do niewoli przez Sowietów, zdołał zbiec, dzięki czemu uniknął wywózki do obozu jenieckiego (i tym samym śmierci). Po powrocie do domu pracował jako księgarz i drukarz. W 1940 roku zaczął działać w konspiracji (ZWZ / AK). Z czasem został szefem Kedywu. W obawie przed aresztowaniem, pod koniec 1943 roku uciekł do lasu, gdzie stworzył oddział partyzancki.

Oddział pod dowództwem Bernaciaka walczył z Niemcami, wziął udział w akcji „Burza” i zajął Ryki. Zgrupowanie liczyło ok. 350 żołnierzy. Usiłowali oni iść na pomoc Warszawie w trakcie powstania, jednak bezskutecznie. Gdy pojawili się Sowieci, oddział został rozwiązany, a dowódca musiał się ukrywać. Poszukiwało go bowiem NKWD.

Oddział odtworzono wiosną 1945 roku. Był to jeden z największych oddziałów podziemia niepodległościowego na Lubelszczyźnie. Bernaciak przystąpił do WiN, gdzie mianowano go kapitanem (albo majorem). Pod jego rozkazami służyło ok. 200 partyzantów.

Dzięki umiejętnościom dowódczym „Orlika” udało się odnieść wiele sukcesów w walce z komunistycznym reżimem. W kwietniu 1945 r. uwolniono 107 więźniów politycznych z więzienia UB w Puławach, w lipcu 1945 r. odbito 120 więźniów z transportu. W dniu 24 maja 1945 r. oddział Bernaciaka pokonał kilka razy liczniejsze siły KBW, UB i NKWD (ok.  680 ludzi) w bitwie w Lesie Stockim – jednej z największych bitew stoczonych przez żołnierzy polskiego podziemia po II wojnie światowej. Ponadto w licznych walkach zabito licznych czerwonoarmistów, ubeków, żołnierzy KBW i innych pachołków nowej władzy. Poza walką zbrojną prowadzono też działalność propagandową, polityczną i wywiadowczą.

Komuniści zaczęli represjonować rodzinę Bernaciaka (aresztowano jego rodziców i brata), a do walki z partyzantami rzucili liczne siły – nie tylko aparatu bezpieczeństwa, ale i regularnego wojska. W dniu 24 czerwca 1946 roku „Orlik” i kilku jego ludzi wpadli w zasadzkę nieopodal wsi Piotrówek. Dowódca został ranny, próbując wyrwać się z okrążenia. Popełnił samobójstwo, by uniknąć niewoli. Zwłoki przewieziono do Warszawy i pochowano na Cmentarzu Bródnowskim. W 2009 roku prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył Bernaciaka pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Artykuł powstał dzięki wsparciu gminy Wrocław