Napad Gestapo na Gąsiorówek (6 II 1943 r.)

Czesław Czaplicki, autor książki „Poszukiwany listem gończym”, przytoczył przebieg napadu niemieckiej Tajnej Policji Państwowej (Gestapo) na wieś Gąsiorówek na Mazowszu w lutym 1943 roku. Śmierć poniosło wówczas dwóch żołnierzy NSZ, jednak udało się zlikwidować groźnego zdrajcę.

W 1942 roku Niemcy aresztowali szereg osób z Komendy Obwodu Armii Krajowej Przasnysz. Dziewięć z nich skazano na karę śmierci i stracono przez powieszenie (wyrok wykonano 17 grudnia 1942 r. w Przasnyszu. Był to wielki cios dla AK na północnym Mazowszu. Za zdemaskowanie członków sztabu odpowiadał agent Gestapo – Zygmunt Zieliński ps. „Włóczęga”. Zdrajca zginął wkrótce w walce z żołnierzami Narodowych Sił Zbrojnych.

Wieczorem 6 lutego 1943 roku „Włóczęga” przyszedł do domu rodziny Syskich we wsi Gąsiorówek (pow. pułtuski). Od gospodyni zażądał widzenia z podpułkownikiem Stanisławem Nakoniecznikoff-Klukowskim (ps. „Gryf”, „Kmicic”, podówczas komendant Obszaru Mazowsze Północ NSZ). Dowódca akurat odbywał odprawę ze swoimi podkomendnymi, kpt. Wacławem Majewskim (ps. „Wacek”) i ppor. Tadeuszem Rucińskim (ps. „Iglica”). Syska wpuściła Zielińskiego drzwiami od kuchni (zdrajca twierdził, że przyniósł rozkazy dla pułkownika) i poszła do salonu uprzedzić „Gryfa” o przybyciu nieproszonego gościa.

Gdy komendant i jego przyboczni z pistoletami w rękach ruszyli do kuchni, w przedpokoju niespodziewanie natknęli się na „Włóczęgę”. Ten dobył broni i usiłował strzelić, ale „Gryf” podbił mu rękę, obalił na ziemię i zabił nożem. Jednak zdrajca nie przyszedł sam. Na zewnątrz czekało Gestapo. Gdy tylko Niemcy usłyszeli odgłosy walki, otworzyli ogień, kładąc trupem „Wacka” i ciężko raniąc „Iglicę”.

„Gryf” zachował zimną krew, wyprowadził Syskich z domostwa, dźwignął rannego i ukrył go przy stogu słomy. Korzystając z okazji, że Gestapo bardziej zainteresowane było przeszukiwaniem domu niż pościgiem, pod osłoną padającego śniegu udało się ewakuować Syskich. Następnie komendant wrócił po „Iglicę”, jednak już go nie znalazł. Ranny odczołgał się do położonego opodal gospodarstwa, gdzie wnet skonał z upływu krwi. W następnych dniach Niemcy zrabowali mienie Syskich, dokonali też kolejnych aresztowań.

Źródło: Czesław Czaplicki, Poszukiwany listem gończym, wyd. II, Wrocław 2004.

Artykuł powstał dzieki pomocy Gminy Wrocław