Atak na katownię UB w Krasnosielcu. Cz. 2
Najbardziej spektakularną akcją, w której brał udział Czesław Czaplicki (ps. „Ryś”), był atak na siedzibę Urzędu Bezpieczeństwa w Krasnosielcu. W efekcie odbito kilkudziesięciu więźniów politycznych – żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych. Przebieg tej akcji opisał Czaplicki w swoich wspomnieniach „Poszukiwany listem gończym”.
Po koncentracji oddziału na kwaterze w gospodarstwie Gadomskiego we wsi Grzybki (pow. makowski) przeprowadzono ćwiczenia i wypróbowano broń. Tymczasowe dowództwo nad 60-osobowym oddziałem (ochotników było tak wielu, że część musiano odesłać do domów) sprawował ppor. Henryk Pszczółkowski (ps. „Myśliwiec”), którego zastępcą był ppor. „Ryś”. Przyjaciele odpowiedzialni byli za organizację i rozlokowanie bojowców. Następnie dowodzenie objął por. Adam Dziemieszkiewicz.
Dziemieszkiewicz przez pięć lat walczył w oddziale leśnym, był też komendantem NSZ na powiat ostrołęcki. Posługiwał się wówczas pseudonimem „Adam”. Po „wyzwoleniu” ziem polskich przez Sowietów Dziemieszkiewicz został wcielony do I Armii Wojska Polskiego. Wiosną 1945 roku stacjonował w Modlinie. Udało mu się uzyskać przepustkę, oficjalnie na załatwienie spraw rodzinnych. W rzeczywistości ruszył, aby przejąć dowodzenie nad grupą uderzeniową. Przy okazji przybrał nowy pseudonim – „Pogoda”.
Jego pięcioletnie doświadczenie i niezwykła odwaga dawały gwarancję powodzenia akcji – wspominał „Ryś”.
Dziemieszkiewicz bynajmniej nie był amatorem. Zanim doszło do ataku, dokładnie przestudiowano szkice budynków bezpieki w Krasnosielcu. Wiedziano, gdzie znajduje się areszt, pomieszczenia śledcze i dyżurka straży. Za przygotowanie planu ataku odpowiadał „Pogoda”, „Myśliwiec”, „Ryś” oraz sierżant Bolesław Chodkowski (ps. „Sokół”) z powiatu makowskiego.
Oddział podzielono na pięć grup:
- grupa ubezpieczenia przedniego (dowódca: Zdzisław Krępski „Kurzawa”)
- grupa szturmowa (dowódca: Henryk Pszczółkowski „Myśliwiec”)
- grupa do zdobycia wartowni UB (dowódca: Czesław Czaplicki „Ryś”)
- grupa ubezpieczenia bocznego (dowódca: Bolesław Chodkowski „Sokół”)
- grupa ubezpieczenia tylnego (dowódca: Czesław Dzieliński „Bok”)
Pod wieczór 30 kwietnia 1945 roku (tego dnia w oblężonym Berlinie odebrał sobie życie Adolf Hitler) zarządzono zbiórkę. Oddajmy głos uczestnikowi tych wydarzeń:
„Pogoda” (…) wygłosił płomienne przemówienie na temat obowiązku samoobrony przed niszczycielskimi represjami drugiego okupanta, działającego poprzez swoją agenturę ubecko-peperowską, oraz niesienia pomocy torturowanym i rodzinom mordowanych patriotów. Po wspólnym odmówieniu modlitwy i odśpiewaniu hymnów: „Boże coś Polskę” i „Jeszcze Polska nie zginęła” oddział wyruszył na akcję.
Źródło: Czesław Czaplicki, Poszukiwany listem gończym, wyd. 2, Wrocław 2004
Artykuł powstał dzieki pomocy Gminy Wrocław
Kontakt
Wydawca
Stowarzyszenie Dolnośląski Instytut Korfantego