Przyjdzie zwycięstwo! Jeszcze Polska nie zginęła! „Zapora”, cz. 1

Hieronim Dekutowski (ps. „Zapora”) pochodził z Podkarpacia. Urodził się w Dzikowie (część Tarnobrzega) w 1918 roku. Miał ośmioro rodzeństwa. Jego ojciec był członkiem PPS, politycznie związanym z obozem piłsudczykowskim. Brat Hieronima, Józef, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej.

Dekutowski ukończył gimnazjum i liceum w Tarnobrzegu, był harcerzem. Nie zdążył pójść na studia – wybuchła bowiem wojna. Nie jest jasne, czy walczył w wojnie obronnej 1939 roku. Być może zaciągnął się do wojska na ochotnika i walczył we Lwowie. Uniknąwszy niewoli, został internowany na Węgrzech.

Uciekł z obozu i przez Jugosławię i Włochy przedarł się do Francji. Tu wstąpił do Wojska Polskiego. Ukończył szkołę podoficerską. Bił się z Niemcami, a gdy Francja skapitulowała, przekroczył granicę szwajcarską. Udało mu się dostać do Wielkiej Brytanii. Z wyróżnieniem skończył podchorążówkę, miał stopień kaprala. Otrzymał przydział wpierw do wojsk pancernych, następnie do spadochroniarzy. Na własną prośbę został cichociemnym, został przeszkolony do działań dywersyjnych.

We wrześniu 1943 roku wraz z dwoma innymi żołnierzami wylądował w okupowanej Polsce. Został awansowany na podporucznika, służył w oddziale leśnym. W konspiracji posługiwał się wieloma pseudonimami: „Zapora”, „Odra”, „Reżu”, „Stary”, „Henryk Zagon”, „Mieczysław Piątek”. Działał na Lubelszczyźnie i Zamojszczyźnie. Brał udział w walkach z Niemcami, likwidował konfidentów i pospolitych bandytów, pacyfikował niemieckich kolonistów, ratował Żydów. Połączył sześć mniejszych oddziałów Armii Krajowej – był to największy oddział lotny, działający w okręgu lubelskim.

Wśród licznych akcji bojowych przeprowadzonych przez partyzantów Dekutowskiego szczególnie wyróżnia się bitwa pod Krężnicą Okrągłą, do której doszło 24 maja 1944 roku. Oddział zaskoczył niemiecką kolumnę samochodową. Zabito ok. 50 Niemców, którzy stracili też dużo sprzętu i musieli się wycofać, mimo że byli wspierani z powietrza. Po wkroczeniu Sowietów Dekutowski rozwiązał oddział i ukrywał się.

Artykuł powstał dzięki wsparciu Gminy Wrocław