Żołnierze 5. Wileńskiej Brygady AK, cz. 2

Jednym z najsłynniejszych oddziałów partyzanckich podczas II wojny światowej była 5. Wileńska Brygada Armii Krajowej, którą dowodził major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko”. W lipcu 1944 roku stan osobowy brygady wynosił 500 żołnierzy. Musieli walczyć z trzema wrogami – Niemcami, a także partyzantką sowiecką i litewską. Po oficjalnym zakończeniu wojny wielu partyzantów nie złożyło broni i kontynuowało walkę przeciwko Sowietom i ich agentom – władzy ludowej. Przez szeregi brygady przewinęło się wielu wybitnych żołnierzy.

Marian Pluciński (ps. „Mścisław”) urodził się w 1912 roku w Żarnowcu. Nauki pobierał w Wadowicach i Wilnie. Był absolwentem podchorążówki wojsk pancernych. W wojnie obronnej walczył w szeregach 33 Dywizjonu Pancernego jako świeżo upieczony podporucznik. W bitwie pod Tomaszowem Lubelskim dostał się do niewoli, z której udało mu się uciec. Już w październiku zaangażował się w działalność konspiracyjną (SZP, ZWZ, AK).

Jednocześnie starał kształcić się dalej. Ukończył dwa semestry na wydziale medycznym Uniwersytetu Stefana Batorego. Pluciński znał też kilka języków – oprócz niemieckiego i angielskiego władał też łaciną i greką.

Pod koniec wojny służył w oddziałach leśnych – wpierw w 6. Brygadzie Wileńskiej AK, potem w 5. Brygadzie. Był dowódcą plutonu w kompanii szturmowej. Walczył przeciwko Niemcom w czasie Akcji „Burza”. Gdy Brygada została rozwiązana, przeniósł się do Puszczy Augustowskiej, a następnie na Wileńszczyznę. Usiłował tworzyć oddziały samoobrony, ale na wyraźny rozkaz dowództwa rozwiązał zgrupowanie. Przeprowadził się do Białegostoku, gdzie podjął pracę w radiu.

Pozostawał wszakże w kontakcie ze swoim dowódcą, majorem „Łupaszką”. Gdy 5. Brygada została odtworzona (kwiecień 1945 r.), „Mścisław” powrócił do lasu. Objął stanowisko dowódcy 4 szwadronu. Walczył do września, po demobilizacji nadal utrzymywał kontakty z dowództwem i poświęcał się pracy organizacyjnej. Ponowna mobilizacja miała nastąpić w marcu 1946 roku. Doniesiono na niego i został aresztowany. Sąd wojskowy skazał „Mścisława” na karę śmierci. Już kilka dni potem wyrok wykonano.

W 2007 roku prezydent Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył Plucińskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Artykuł powstał dzięki pomocy Gminy Wrocław