Zygmunt Wilczyński „Żuk” – wiele razy uciekał z łap wroga! W 1950 roku został skazany na śmierć, a Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski

Zygmunt Wilczyński „Żuk” – wiele razy uciekał z łap wroga! W 1950 roku został skazany na śmierć, a Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski

 

Zygmunt Wilczyński (ps. „Żuk”)  pochodził z Przemyśla, gdzie urodził się w 1910 roku. Jego ojciec pracował na kolei. Był dobrze wykształcony, skończył szkołę powszechną, następnie pobierał nauki w seminarium nauczycielskim w Nieszawie i Państwowej Szkole Technicznej we Lwowie. Tam też odsłużył wojsko i to właśnie z armią postanowił związać swoje losy – był żołnierzem zawodowym w stopniu sierżanta.

Gdy Niemcy napadły na Polskę, w szeregach 10 Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej bronił Lwowa. Po wkroczeniu Sowietów, ewakuował się do Rumunii, gdzie został internowany. Uciekł z obozu, dzięki staraniom polskiej ambasady przez Jugosławię i Grecję dotarł do Francji. Dołączył do 1 Dywizji Grenadierów. W walkach z Niemcami otrzymał ciężką ranę i wpadł do niewoli. Trafił do obozu jenieckiego w Marburgu. Po trzech nieudanych próbach ucieczki przeniesiono go do obozu koncentracyjnego. Stąd wreszcie udało mu się uciec w 1942 roku. Po trwającej miesiąc tułaczce przedostał się na ziemie polskie. Wstąpił do Armii Krajowej.

Służył pod rozkazami Mariana Sikory (ps. „Przepiórka”) w oddziale OP 15/2, który był najbardziej aktywnym oddziałem na Lubelszczyźnie, prowadząc liczne akcje sabotażowe i dywersyjne. Awansowany do stopnia podporucznika „Żuk” był instruktorem na konspiracyjnych kursach oficerskich, a także dowódcą plutonu, walczył w akcji „Burza”, szedł na pomoc Warszawie, ale został aresztowany przez wojska sowieckie, a następnie zesłany do ZSRS. Ponownie uciekł z transportu i wrócił do Polski, gdzie musiał się ukrywać. Wszedł w skład oddziału WiN pod dowództwem Mariana Bernaciaka „Orlika”.

Gdy Bernaciak zginął (czerwiec 1946), „Żuk” został de facto komendantem dywersji na cały inspektorat, działając przede wszystkim w rejonie Puław i Opola Lubelskiego. Ujawnił się w ramach amnestii w 1947 roku. Prowadził firmę, ale w dalszym ciągu miał liczne kontakty z podziemiem. Zajmował się też pozyskiwaniem funduszy potrzebnych do wyrobienia fałszywych dokumentów lub przerzucenia na zachód żołnierzy zagrożonych dekonspiracją.

Wilczyński został aresztowany jesienią 1948 roku. W 1950 roku został skazany na śmierć, a Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. „Żuk” został rozstrzelany prawdopodobnie 16 października 1950 roku.

Był odznaczony Virtuti Militari V klasy, otrzymał też dwukrotnie Krzyż Walecznych; w 2017 roku prezydent RP Andrzej Duda pośmiertnie odznaczył Wilczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Artykuł powstał dzięki pomocy Gminy Wrocław

 

   

Zobacz również

Kontakt

Wydawca
Stowarzyszenie Dolnośląski Instytut Korfantego

ul.  Porzeczkowa 3, Wrocław
 
Portal kotwicepamieci.pl jest wpisany do ewidencji dzienników i czasopism pod numerem 3585
Janusz Wolniak – Redaktor