Wolność i Niezawisłość

Wolność i Niezawisłość

Inicjatywa utworzenia WiN była efektem niezgody podziemia na bezwarunkową kapitulację przed komunistami w Polsce i ZSRR, wynikła też z poczucia moralnej odpowiedzialności dowódców za trwających uporczywie w konspiracji i lesie żołnierzy AK. W warunkach komunistycznego terroru i walk w terenie istniało duże zapotrzebowanie na swoisty patronat polityczno-dowódczy, na wolną prasę i na fałszywe dokumenty produkowane przez komórki legalizacyjne. Idea WiN pojawiła sie już w odezwie płk Rzepeckiego do żołnierzy oddziałów leśnych DSZ z 24 lipca 1945 roku i została rozwinięta na odprawach w dniach 2-6 i 12-15 sierpnia w Warszawie i Krakowie. W tym okresie powstał też projekt deklaracji ideowe WiN autorstwa Bolesława Srockiego, przeredagowany potem przez Rzepeckiego. Po rozwiązaniu DSZ i przeprowadzeniu konsultacji w ogniwach terenowych, 2 września 1945 roku powołano w Warszawie Zrzeszenie "Wolność i Niezawisłość".

W latach 1945-1947 WiN był największą organozacją ogólnopolską działającą w konspiracji. Szacuje się, że w latach 1945-1946 jej stan liczebny wynosił ok. 20-30 tysięcy ludzi.

Celem politycznym WiN było odegranie roli depozytariusza idei niepodległościowej, doprowadzenie struktur konspiracji ogólnopolskiej do wolnych wyborów i oddanie ich do dyspozycji władz wolnej Polski.

1 marca 1951 roku między godziną 20:00 a 21:00 w więzieniu mokotowskim w warszawie strzałami w tył głowy zostali straceni członkowie IV Zarządu WiN: Łukasz Ciepliński, Mieczysław Kawalec, Józef Batory, Adam Lazarowicz, Franciszek Błażej, Karol Chmiel i Józef Rzepka.

 

 

Od lewej kpt. ZB Uskok, ppor. SK Wiktor
kpt. Boryczko
Józef Bednarczyk "Olcha"
Aresztowanie "Halnego"
Zaświadczenie
Władysław Jedliński "Marta"
Odzew
Odzew
Oddział "Bomby"
"Jastrząb"

Najnowsze artykuły

Wspominamy Bohaterów- Zofia Franio: zaangażowana w akcji pomocy Żydom… w 1947 została skazana na 12 lat więzienia

 

Zofia Franio (1899-1978), ps. Doktor, lekarz, z tytułem doktor wszechnauk lekarskich. Członek ZSP od listopada 1939, następnie ZWZ i AK, a także Przysposobienia Wojskowego Kobiet. Od stycznia do listopada 1946 szef łączności i kolportażu w Zarządzie Obszaru Centralnego Zrzeszenia WiN. Więzień polityczny w latach 1946-1956. Oficer Wojska Polskiego w stopniu majora od 1944.

Po wybuchu II wojny światowej przebywała we Lwowie. Była tam przewodniczącą Komisji Poborowej ochotniczego batalionu Pomocniczej Służby Wojskowej. Do Warszawy wróciła w listopadzie tego samego roku i od razu działała w konspiracji w ZSP, ZWZ i AK. Pracowała w szpitalu św. Ducha i w IV Ośrodku Zdrowia Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy. Jeden z pierwszych punktów kontaktowych mieścił się w jej mieszkaniu przy ul. Fałata 6.

Na początku 1940 zorganizowała pierwszy kobiecy patrol ZWZ, pod koniec roku było ich już więcej, głównie sabotażowo-dywersyjne i minerskie, którymi dowodziła. Te patrole brały udział m.in. w akcji „Wieniec”, w akcjach sabotażowo-dywersyjnych i likwidacyjnych, stanowiły jednocześnie zespół minerski, mocno zaangażowany w produkcji zapalających i burzących środków walki. W sumie było około 40 kobiet. Od listopada 1942 roku dowodzone przez Zofię Franio patrole zostały podporządkowane Kedywowi Okręgu AK Warszawa-Miasto. W 1943 roku na skutek zagrożenia magazynów drużyny kobiece razem z Franio i pod jej dowództwem przenoszą w ciągu 3 dni 1500 kg materiałów wybuchowych, środków zapalających itp. pobierają z powiatu i zwożą do Warszawy w okresie największego zagrożenia (listopad – grudzień 1943) większą ilość różnych materiałów wybuchowych i środków zapalających.

Zofia Franio była zaangażowana w akcji pomocy Żydom, osobiście ich doglądała i bardzo aktywnie współpracowała z Radą Pomocy Żydom „Żegota”.

W Powstaniu warszawskim kierowała żeńskim oddziałem saperów w Kobiecych Patrolach Minerskich, zajmującym się m.in. produkcją materiałów wybuchowych dla powstańców. Zajmowała się rannymi powstańcami i ludnością cywilną. 20 sierpnia 1944, dowodzone przez kpt. „Doktor” Kobiece Patrole Minerskie uczestniczyły w zdobyciu gmachu PAST-y, wykonując dwa wyłomy w murach gmachu. Po powstaniu wyszła z miasta wraz z ludnością cywilną.

Po wojnie wróciła do praktyki lekarskiej w Warszawie. Funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa aresztowali Franio 14 listopada 1946  pod zarzutem pełnienia od stycznia 1946 funkcji szefa łączności i kolportażu w Zarządzie Obszaru Centralnego Zrzeszeni WiN. 31 lipca 1947 została skazana na 12 lat więzienia, na wolność wyszła 15 maja 1956.

Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Walecznych i Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Odznaczona również Orderem Virtuti Militari rozkazem Dowódcy AK. W 1971 została uhonorowana przez Instytut Yad Waschem medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

źródło: wikipedia.org

fot. Żołnierze wyklęci. Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku praca zbiorowa Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza VOLUMEN

Artykuł powstał dzięki wsparciu programu „Dolny Śląsk Pamięta” przez Fundację KGHM

 

 

   

Zobacz również

Kontakt

Wydawca
Stowarzyszenie Dolnośląski Instytut Korfantego

ul.  Porzeczkowa 3, Wrocław
 
Portal kotwicepamieci.pl jest wpisany do ewidencji dzienników i czasopism pod numerem 3585
Janusz Wolniak – Redaktor