Wspominamy bohaterów: Por. Zygmunt Pawlus

Zygmunt Pawlus (1919-2000), ps. Aleksy. Kapitan WP, komendant placówki AK Pilzno, dowódca oddziału partyzanckiego. W kampanii wrześniowej walczył jako dowódcę plutonu ckm w 6 kompanii 38 pp. już 22 września został wzięty do niewoli, ale udało mu się uciec.

Działalność konspiracyjną rozpoczął w sierpniu 1940 roku w ZWZ, na terenie gminy Pilzno i Czarna zorganizował placówkę wojskową. Przeprowadził dwa kursy szkoły podchorążych piechoty w obwodzie ZWZ-AK Dębica. Pomagał w organizacji tajnych egzaminów maturalnych składanych przed dębicką Państwową Komisją Egzaminacyjną o kryptonimie „Kuźnica”.

W Pilźnie, pracował jako urzędnik w Zarządzie Miejskim, od września 1941 do lipca 1943 roku. W lipcu ’42 roku został odsunięty z dowodzenia placówką wskutek wydanego przez siebie rozkazu o zerwaniu wszelkich kontaktów organizacyjnych ze swym zastępcą Stefanem Januszem.

Nadal jednak uczestniczył w akcjach dywersyjnych, przygotowywał operacje odbioru zrzutów lotniczych oraz brał udział w wykonywaniu wyroków z rozkazu Inspektoratu AK. W lutym 44 sformował oddział partyzancki o charakterze dywersyjno-sabotażowym, który podlegał bezpośrednio komendantowi obwodu AK-Dębica. Działał w lasach Braciejowej. W połowie czerwca wziął udział w akcji specjalnej w rejonie Błażowej, gdzie oddziały UPA napadały tam ludność polską.

Po zakończeniu wojny niemieckiej wstąpił do WiN-u. Aresztowany w 1947 i skazany na 10 lat pozbawienia wolności. Kara ta została obniżona przez do 7 lat. Pawlus wyszedł na wolność 7 stycznia 1954 roku i powrócił do Krakowa.

Podjął pracę w tygodniku Powszechnym i w Społecznym Instytucie Wydawniczym „Znak” jako redaktor techniczny. W latach 90. awansował do stopnia kapitana, a w kwietniu 1992 roku Sąd Wojewódzki w Krakowie orzekł nieważność wyroku z 1948 roku. 11 listopada 2000 roku w Urzędzie Miasta w Pilźnie odsłonięto tablicę ku jego czci. Tam też działa 11 Pilźnieńska drużyna starszo harcerska „Pocisk” imienia Zygmunta Pawlusa.

Został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Krzy zem Pro Ecclesia Et Pontifice, Krzyżem Armii Krajowej i Krzyżem WiN

źródło: pl.wikipedia.org

fot. Żołnierze wyklęci. Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku praca zbiorowa Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza VOLUMEN

Artykuł powstał dzieki pomocy Gminy Wrocław